-
1 excūsātiō
excūsātiō ōnis, f [excuso], an excusing, excuse: turpis: iusta: Aeduis dat veniam excusationemque accipit, Cs.: iniuriae: Pompei, Cs.: excusatio Sulpici legationis obeundae, a declining: aetatis: valetudinis: excusatio, quā usus es, cur, etc.: ulla, quo minus adesset, etc.: habent excusationem legitimam, exsili causā solum vertisse.* * * -
2 nōscō
nōscō nōvī (2d pers. often nōstī, nōstis; subj. nōrim, for nōverim; plup. nōram, nōssem, for nōveram, nōvissem), nōtus, ere [GNA-], to get knowledge of, become acquainted with, come to know, learn, discern: nosce te... nosce animum tuum: Id esse verum, quoivis facile est noscere, T.: deus, quem mente noscimus: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.: nec noscitur ulli, by any one, O.: noscere provinciam, nosci exercitui, by the army, Ta.: Iam nosces, ventosa ferat cui gloria fraudem, learn, V.—In perf. stem, to have become acquainted with, have learned, know, understand: Novi omnem rem, T.: plerisque notus erat, atque eos noverat, S.: qui non leges, non iura noritis: si ego hos bene novi, know them well: si tuos digitos novi: noris nos, you know me, I think, H.: nec iungere tauros Aut conponere opes norant, V.: Hortos mercarier noram, H.— To examine, consider: ad res suas noscendas, L.— To know, recognize: nosco crinīs incanaque menta Regis, V.: potesne ex his ut proprium quid noscere? H.— To acknowledge, allow, admit: illam partem excusationis: tuas causas.* * *noscere, novi, notus V TRANSget to know; learn, find out; become cognizant of/acquinted/familar with; examine, study, inspect; try (case); recognize, accept as valid/true; recall -
3 morositas
mōrōsĭtas, ātis, f. [morosus].1.Peevishness, fretfulness, moroseness (rare but class.):2.si in morositatem inutilem et odiosam incidamus,
Cic. Off. 1, 25, 88:morositas et ea vitia, quae dixi, habent aliquid excusationis,
id. Sen. 18, 65.—Niceness, pedantry:affectatione et morositate nimiā obscurabat stilum,
over-scrupulousness, too great nicety, Suet. Tib. 70. -
4 nosco
nosco, nōvi, nōtum, 3 (old form, GNOSCO, GNOVI, GNOTVM, acc. to Prisc. p. 569 P.; inf. pass. GNOSCIER, S. C. de Bacch.; cf. GNOTV, cognitu, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.: GNOT (contr. for gnovit) oiden, epiginôskei; GNOTV, gnôsin, diagnôsin, Gloss. Labb.—Contr. forms in class. Lat. are nosti, noram, norim. nosse; nomus for novimus: nomus ambo Ulixem, Enn. ap. Diom. p. 382 P., or Trag. v. 199 Vahl.), v. a. [for gnosco, from the root gno; Gr. gignôskô, to begin to know], to get a knowledge of, become acquainted with, come to know a thing (syn.: scio, calleo).I.Lit.1. (α).Tempp. praes.:(β).cum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, nosce animum tuum,
Cic. Tusc. 1, 22, 52: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. As. 2, 4, 58; cf.: Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Poen. 4, 2, 71:(Juppiter) nos per gentes alium alia disparat, Hominum qui facta, mores, pietatem et fidem noscamus,
id. Rud. prol. 12; id. Stich. 1, 1, 4:id esse verum, cuivis facile est noscere,
Ter. Ad. 5, 4, 8:ut noscere possis quidque,
Lucr. 1, 190; 2, 832; 3, 124; 418; 588; Cic. Rep. 1, 41, 64: deus ille, quem mente noscimus, id. N. D. 1, 14, 37.— Pass.:EAM (tabulam) FIGIER IOVBEATIS, VBEI FACILVMED GNOSCIER POTISIT, S. C. de Bacch.: forma in tenebris nosci non quita est, Ter Hec. 4, 1, 57 sq.: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.,
Cic. N. D. 1, 4, 9: philosophiae praecepta noscenda, id. Fragm. ap. Lact. 3, 14:nullique videnda, Voce tamen noscar,
Ov. M. 14, 153:nec noscitur ulli,
by any one, id. Tr. 1, 5, 29:noscere provinciam, nosci exercitui,
by the army, Tac. Agr. 5.—Temppperf., to have become acquainted with, to have learned, to know:2.si me novisti minus,
Plaut. Aul. 4, 10, 47:Cylindrus ego sum, non nosti nomen meum?
id. Men. 2, 2, 20:novi rem omnem,
Ter. And. 4, 4, 50:qui non leges, non instituta... non jura noritis,
Cic. Pis. 13, 30:plerique neque in rebus humanis quidquam bonum norunt, nisi, etc.,
id. Lael. 21, 79:quam (virtutem) tu ne de facie quidem nosti,
id. Pis. 32, 81; id. Fin. 2, 22, 71:si ego hos bene novi,
if I know them well, id. Rosc. Am. 20 fin.: si Caesarem bene novi, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 2:Lepidum pulchre noram,
Cic. Fam. 10, 23, 1:si tuos digitos novi,
id. Att. 5, 21, 13:res gestas de libris novisse,
to have learned from books, Lact. 5, 19, 15:nosse Graece, etc. (late Lat. for scire),
Aug. Serm. 45, 5; 167, 40 al.:ut ibi esses, ubi nec Pelopidarum—nosti cetera,
Cic. Fam. 7, 28, 2; Plin. Ep. 3, 9, 11.—To examine, consider:II.ad res suas noscendas,
Liv. 10, 20:imaginem,
Plaut. Ps. 4, 2, 29.—So esp., to take cognizance of as a judge:quae olim a praetoribus noscebantur,
Tac. A. 12, 60.—Transf., in the tempp. praes.A.In gen., to know, recognize (rare; perh. not in Cic.): hau nosco tuom, I know your ( character, etc.), i. e. I know you no longer, Plaut. Trin. 2, 4, 44:B.nosce imaginem,
id. Ps. 4, 2, 29; id. Bacch. 4, 6, 19:potesne ex his ut proprium quid noscere?
Hor. S. 2, 7, 89; Tac. H. 1, 90.—In partic., to acknowledge, allow, admit of a reason or an excuse (in Cic.):III.numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc.,
Plaut. Truc. 2, 1, 18:illam partem excusationis... nec nosco, nec probo,
Cic. Fam. 4, 4, 1; cf.:quod te excusas: ego vero et tuas causas nosco, et, etc.,
id. Att. 11, 7, 4:atque vereor, ne istam causam nemo noscat,
id. Leg. 1, 4, 11.—Transf. in tempp. perf.A. B.In mal. part., to know (in paronomasia), Plaut. Most. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 51.—IV.(Eccl. Lat.) Of religious knowledge:A.non noverant Dominum,
Vulg. Judic. 2, 12; ib. 2 Thess. 1, 8:Jesum novi, Paulum scio,
I acknowledge, ib. Act. 19, 15.—Hence, nōtus, a, um, P. a., known.Lit.:(β).nisi rem tam notam esse omnibus et tam manifestam videres,
Cic. Verr. 2, 3, 58, 134:ejusmodi res ita notas, ita testatas, ita manifestas proferam,
id. ib. 2, 2, 34, §85: fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur?
id. Mil. 28, 76:noti atque insignes latrones,
id. Phil. 11, 5, 10:habere omnes philosophiae notos et tractatos locos,
id. Or. 33, 118:facere aliquid alicui notum,
id. Fam. 5, 12, 7:tua nobilitas hominibus litteratis est notior, populo obscurior,
id. Mur. 7, 16:nullus fuit civis Romanus paulo notior, quin, etc.,
Caes. B. C. 2, 19:vita P. Sullae vobis populoque Romano notissima,
Cic. Sull. 26, 72:nulli nota domus sua,
Juv. 1, 7.—With gen. ( poet.):(γ).notus in fratres animi paterni,
Hor. C. 2, 2, 6: noti operum Telchines. Stat. Th. 2, 274:notusque fugarum, Vertit terga,
Sil. 17, 148.—With subj.-clause:(δ).notum est, cur, etc.,
Juv. 2, 58.—With inf. ( poet.):2.Delius, Trojanos notus semper minuisse labores,
Sil. 12, 331.—In partic.a.Subst.: nōti, acquaintances, friends:b.de dignitate M. Caelius notis ac majoribus natu... respondet,
Cic. Cael. 2, 3:hi suos notos hospitesque quaerebant,
Caes. B. C. 1, 74, 5; Hor. S. 1, 1, 85; Verg. Cir. 259.—In a bad sense, notorious:B.notissimi latronum duces,
Cic. Fam. 10, 14, 1:integrae Temptator Orion Dianae,
Hor. C. 3, 4, 70; Ov. M. 1, 198:Clodia, mulier non solum nobilis sed etiam nota,
Cic. Cael. 13, 31; cf. id. Verr. 1, 6, 15:moechorum notissimus,
Juv. 6, 42.—Transf., act., knowing, that knows: novi, [p. 1217] notis praedicas, to those that know, Plaut. Ps. 4, 2, 39. -
5 noti
nosco, nōvi, nōtum, 3 (old form, GNOSCO, GNOVI, GNOTVM, acc. to Prisc. p. 569 P.; inf. pass. GNOSCIER, S. C. de Bacch.; cf. GNOTV, cognitu, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.: GNOT (contr. for gnovit) oiden, epiginôskei; GNOTV, gnôsin, diagnôsin, Gloss. Labb.—Contr. forms in class. Lat. are nosti, noram, norim. nosse; nomus for novimus: nomus ambo Ulixem, Enn. ap. Diom. p. 382 P., or Trag. v. 199 Vahl.), v. a. [for gnosco, from the root gno; Gr. gignôskô, to begin to know], to get a knowledge of, become acquainted with, come to know a thing (syn.: scio, calleo).I.Lit.1. (α).Tempp. praes.:(β).cum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, nosce animum tuum,
Cic. Tusc. 1, 22, 52: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. As. 2, 4, 58; cf.: Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Poen. 4, 2, 71:(Juppiter) nos per gentes alium alia disparat, Hominum qui facta, mores, pietatem et fidem noscamus,
id. Rud. prol. 12; id. Stich. 1, 1, 4:id esse verum, cuivis facile est noscere,
Ter. Ad. 5, 4, 8:ut noscere possis quidque,
Lucr. 1, 190; 2, 832; 3, 124; 418; 588; Cic. Rep. 1, 41, 64: deus ille, quem mente noscimus, id. N. D. 1, 14, 37.— Pass.:EAM (tabulam) FIGIER IOVBEATIS, VBEI FACILVMED GNOSCIER POTISIT, S. C. de Bacch.: forma in tenebris nosci non quita est, Ter Hec. 4, 1, 57 sq.: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.,
Cic. N. D. 1, 4, 9: philosophiae praecepta noscenda, id. Fragm. ap. Lact. 3, 14:nullique videnda, Voce tamen noscar,
Ov. M. 14, 153:nec noscitur ulli,
by any one, id. Tr. 1, 5, 29:noscere provinciam, nosci exercitui,
by the army, Tac. Agr. 5.—Temppperf., to have become acquainted with, to have learned, to know:2.si me novisti minus,
Plaut. Aul. 4, 10, 47:Cylindrus ego sum, non nosti nomen meum?
id. Men. 2, 2, 20:novi rem omnem,
Ter. And. 4, 4, 50:qui non leges, non instituta... non jura noritis,
Cic. Pis. 13, 30:plerique neque in rebus humanis quidquam bonum norunt, nisi, etc.,
id. Lael. 21, 79:quam (virtutem) tu ne de facie quidem nosti,
id. Pis. 32, 81; id. Fin. 2, 22, 71:si ego hos bene novi,
if I know them well, id. Rosc. Am. 20 fin.: si Caesarem bene novi, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 2:Lepidum pulchre noram,
Cic. Fam. 10, 23, 1:si tuos digitos novi,
id. Att. 5, 21, 13:res gestas de libris novisse,
to have learned from books, Lact. 5, 19, 15:nosse Graece, etc. (late Lat. for scire),
Aug. Serm. 45, 5; 167, 40 al.:ut ibi esses, ubi nec Pelopidarum—nosti cetera,
Cic. Fam. 7, 28, 2; Plin. Ep. 3, 9, 11.—To examine, consider:II.ad res suas noscendas,
Liv. 10, 20:imaginem,
Plaut. Ps. 4, 2, 29.—So esp., to take cognizance of as a judge:quae olim a praetoribus noscebantur,
Tac. A. 12, 60.—Transf., in the tempp. praes.A.In gen., to know, recognize (rare; perh. not in Cic.): hau nosco tuom, I know your ( character, etc.), i. e. I know you no longer, Plaut. Trin. 2, 4, 44:B.nosce imaginem,
id. Ps. 4, 2, 29; id. Bacch. 4, 6, 19:potesne ex his ut proprium quid noscere?
Hor. S. 2, 7, 89; Tac. H. 1, 90.—In partic., to acknowledge, allow, admit of a reason or an excuse (in Cic.):III.numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc.,
Plaut. Truc. 2, 1, 18:illam partem excusationis... nec nosco, nec probo,
Cic. Fam. 4, 4, 1; cf.:quod te excusas: ego vero et tuas causas nosco, et, etc.,
id. Att. 11, 7, 4:atque vereor, ne istam causam nemo noscat,
id. Leg. 1, 4, 11.—Transf. in tempp. perf.A. B.In mal. part., to know (in paronomasia), Plaut. Most. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 51.—IV.(Eccl. Lat.) Of religious knowledge:A.non noverant Dominum,
Vulg. Judic. 2, 12; ib. 2 Thess. 1, 8:Jesum novi, Paulum scio,
I acknowledge, ib. Act. 19, 15.—Hence, nōtus, a, um, P. a., known.Lit.:(β).nisi rem tam notam esse omnibus et tam manifestam videres,
Cic. Verr. 2, 3, 58, 134:ejusmodi res ita notas, ita testatas, ita manifestas proferam,
id. ib. 2, 2, 34, §85: fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur?
id. Mil. 28, 76:noti atque insignes latrones,
id. Phil. 11, 5, 10:habere omnes philosophiae notos et tractatos locos,
id. Or. 33, 118:facere aliquid alicui notum,
id. Fam. 5, 12, 7:tua nobilitas hominibus litteratis est notior, populo obscurior,
id. Mur. 7, 16:nullus fuit civis Romanus paulo notior, quin, etc.,
Caes. B. C. 2, 19:vita P. Sullae vobis populoque Romano notissima,
Cic. Sull. 26, 72:nulli nota domus sua,
Juv. 1, 7.—With gen. ( poet.):(γ).notus in fratres animi paterni,
Hor. C. 2, 2, 6: noti operum Telchines. Stat. Th. 2, 274:notusque fugarum, Vertit terga,
Sil. 17, 148.—With subj.-clause:(δ).notum est, cur, etc.,
Juv. 2, 58.—With inf. ( poet.):2.Delius, Trojanos notus semper minuisse labores,
Sil. 12, 331.—In partic.a.Subst.: nōti, acquaintances, friends:b.de dignitate M. Caelius notis ac majoribus natu... respondet,
Cic. Cael. 2, 3:hi suos notos hospitesque quaerebant,
Caes. B. C. 1, 74, 5; Hor. S. 1, 1, 85; Verg. Cir. 259.—In a bad sense, notorious:B.notissimi latronum duces,
Cic. Fam. 10, 14, 1:integrae Temptator Orion Dianae,
Hor. C. 3, 4, 70; Ov. M. 1, 198:Clodia, mulier non solum nobilis sed etiam nota,
Cic. Cael. 13, 31; cf. id. Verr. 1, 6, 15:moechorum notissimus,
Juv. 6, 42.—Transf., act., knowing, that knows: novi, [p. 1217] notis praedicas, to those that know, Plaut. Ps. 4, 2, 39.
См. также в других словарях:
quod nihil excusationis habet — index inexcusable Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
inexcusable — I adjective atrocious, blameworthy, brutal, condemnable, cruel, disgraceful, flagitious, heinous, immoral, incapable of being justified, incorrigible, indefensible, inexpiable, irremissible, monstrous, objectionable, outrageous, quod nihil… … Law dictionary